Jarosław Kuźniar in Brief Nov. 6, 2025

Wybory w USA dają Demokratom nadzieję

  • Rekordowy shutdown - 37 dni bez przełomu
  • Rosja naciera na Pokrovsk
  • Włochy największym rynkiem hazardu w Europie

---

Lokalne duże wygrane Demokratów w USA. Chodzi o wybory stanowe w Wirginii, New Jersey i Georgii. To pierwsze duże zwycięstwa partii od klęski prezydenckiej w listopadzie ubiegłego roku. Młodzi wyborcy, Afroamerykanie i Latynosi, którzy rok temu przesunęli się w stronę Trumpa, mogą wracać do Demokratów. Zwycięskie kampanie skupiały się na rosnących kosztach życia i codziennych problemach obywateli.

Sukces wywołał debatę o przyszłości partii. Senator Bernie Sanders wskazuje na zwycięstwo demokratycznego socjalisty Zohrana Mamdaniego w wyborach na burmistrza Nowego Jorku jako model dla całego kraju. Kongresmenka Suzan Del Bene stawia na umiarkowany kurs kandydatów z Wirginii i New Jersey. Gubernator Pensylwanii Josh Shapiro podkreśla, że wszyscy zwycięzcy kandydaci skupiali się na codziennych potrzebach ludzi.

Partia stoi przed wyborami w kluczowych prawyborach senackich. W Maine rywalizują gubernator Jan Mills popierany przez establishment i populista Graham Platner wspierany przez Sandersa. Podobne starcia czekają Massachusetts, Nowy Jork, Teksas i Michigan. Kandydat z Michigan mówi wprost: ludzie domagają się odważnych działań, a nie półśrodków dyktowanych przez korporacyjnych darczyńców.

---

Rekordowy shutdown rządu federalnego trwa już ponad miesiąc. Wspomniane wybory ochłodziły nadzieje na przełom w negocjacjach. Trump sugeruje, że to przez shutdown Republikanie mają słabe wyniki i naciska na Senat, żeby zakończył impas. Demokraci widzą w tym sygnał do twardej postawy - ich zwycięstwa wyborcze uznają za potwierdzenie strategii utrzymania zamknięcia rządu.

Trump odmawia spotkań z Demokratami, dopóki nie otworzą rządu. Coraz bardziej skupia się na nacisku na Republikanów w Senacie, żeby zlikwidowali zasadę 60 głosów potrzebnych do przegłosowania ustaw. Wielu senatorów GOP odrzuca ten pomysł. Demokraci są pod presją związków zawodowych. Senator Bernie Sanders jasno stawia sprawę: Demokraci muszą pozostać silni i uzyskać gwarancje przedłużenia dotacji zdrowotnych od prezydenta.

W międzyczasie skutki shutdownu się pogłębiają. Pomoc żywnościowa, dotacje na opiekę nad dziećmi i wiele usług rządowych są poważnie zakłócone. 750 tysięcy pracowników federalnych wysłano na przymusowy urlop, setki tysięcy innych pracuje bez wynagrodzenia. Miliony ludzi otrzymują zawiadomienia o astronomicznych podwyżkach składek ubezpieczeniowych po wygaśnięciu federalnych dotacji wprowadzonych podczas pandemii COVID-19.

---

Sąd Najwyższy USA rozpatruje czy cła Trumpa były legalne. To test granic władzy prezydenckiej z konsekwencjami dla globalnej gospodarki. Konserwatyści i liberałowie w składzie sądu ostro kwestionowali argumenty administracji, że ustawa z 1977 roku o stanach wyjątkowych daje Trumpowi prawo do nakładania ceł współcześnie.

Prezes Sądu zauważył, że cła to podatki nakładane na Amerykanów, a to zawsze była podstawowa kompetencja Kongresu. Sędzia Amy Coney Barrett pytała wprost, czy można wskazać jakikolwiek precedens używania frazy "regulowanie importu" do nadawania prezydentowi uprawnień celnych. Trump jako pierwszy prezydent użył tej ustawy do nałożenia ceł na niemal wszystkich partnerów handlowych USA, co dało 89 miliardów dolarów między lutym a wrześniem.

Administracja prezydenta zapowiada, że jeśli wyrok będzie dla niej niekorzystny - przestawi się na inne podstawy prawne, żeby utrzymać cła. Data wyroku nie jest znana. 

---

Rosyjskie siły posuwają się w głąb Pokrovska na wschodzie Ukrainy. Moskwa twierdzi, że dwie grupy szturmowe niszczą otoczone jednostki ukraińskie w kilku dzielnicach miasta i kontynuują ofensywę na północ. Pokrovsk to strategiczny ośrodek transportowy i logistyczny, który Rosja próbuje zdobyć od ponad roku. Rosja widzi w mieście bramę do przejęcia ostatnich 10 procent ukraińskiego Donbasu, czyli około 5 tysięcy kilometrów kwadratowych ziemi.

Ukraina zaprzecza, że jej oddziały są otoczone. Moskwa odstąpiła od czołowych ataków stosowanych przy zdobywaniu innych miast. Zamiast tego użyła manewrów oskrzydlających, żeby otoczyć siły ukraińskie w Pokrovsku i Kupiańsku, podczas gdy małe mobilne jednostki i drony zakłócały logistykę za ukraińskimi liniami. 

Pokrovsk miał przed wojną 60 tysięcy mieszkańców. Większość uciekła, wszystkie dzieci ewakuowano, niewielu cywilów pozostało wśród zrujnowanych bloków. Rosja kontroluje dzisiaj 19 procent Ukrainy.

---

Włochy stały się największym rynkiem hazardowym w Europie. Przychody brutto sięgnęły 21 miliardów euro w 2024 roku, wyprzedzając Wielką Brytanię, Niemcy i Francję. 20 milionów Włochów, czyli 43 procent dorosłych, grało przynajmniej raz w 2022 roku. Spośród nich 1 mln spędza co najmniej godzinę dziennie na hazardzie. Rozwój hazardu online i aplikacji mobilnych sprawił, że obstawianie stało się prostsze niż kiedykolwiek.

Boom hazardowy napełnia państwową kasę, ale stawia w złym świetle konserwatywną premier Giorgię Meloni. Szef Episkopatu Włoch, mówi wprost: hazard rujnuje ludzi i niszczy relacje. Raport związków zawodowych pokazuje, że obstawianie jest szczególnie rozpowszechnione w biedniejszych południowych regionach kontrolowanych przez mafię. Włoska prokuratura antymafijna regularnie wskazuje, że 'Ndrangheta z Kalabrii wykorzystuje sektor do prania pieniędzy.

Państwo zebrało 11 miliardów euro z podatków od hazardu w ubiegłym roku - to mniej niż 14,5 miliarda z akcyzy tytoniowej. W depeszy Reutera czytam historię o Luciano, 69-letni emerytowanym kolejarzu z Pizy, który stracił wszystko przez hazard. 44-letni weterynarz Giovanni mówi, że państwo zachęca obywateli do gry - reklamy są wszędzie, w telewizji słychać hasło "lubisz łatwe wygrane".